چرا باید ریاضی بخوانیم

قطعا سوالاتی از این دست که چرا باید ریاضی بخوانیم را زیاد شنیده‌اید، که از عدم علاقه فرد به مفاهیم ریاضی نشات می‌گیرد.

امروزه شهرت ریاضی شبیه شهرت خودروی سواری در ۵۰ سال پیش است؛ در آن موقع تصور عمومی بر آن بود که خودروها گران قیمت و خطرناکند و هیچ کس به جز یک مرد ثروتمند ، توانایی داشتن یک خودرو را ندارد یا هیچ کس به جز یک راننده‌ی حرفه‌ای نمی‌تواند رانندگی کند؛ به همین ترتیب هنوز باور عمومی آن است که : ریاضی برای افراد استثنایی ، برای اجتماع نخبگان و برای تعداد اندکی است. اکنون زمان آن رسیده است که کسی برای ریاضی همان کار را بکند که فورد با ساختن مدل T برای خودروهای سواری انجام داد و آنها را به تولید انبوه رساند.(ویلیام دبلیو سایر)

این متن زیبا از ویلیام دبلیو سایر می‌تواند شروع خوبی برای پاسخ به این سوال باشد که چرا دانش‌آموزان از ریاضی می‌ترسند یا از آن متنفر هستند.

در اینجا می‌خواهیم برخی از دلایل این عدم علاقه یا ترس یا حتی تنفر از ریاضیات را مورد بررسی قرار دهیم.

• مخدوش کردن ذهن کودکان

اولین موضوعی که باعث ریاضی زدگی افراد می‌شود ریشه در نظرات والدین و اطرافیان دارد. جملاتی مانند من از بچگی از ریاضی متنفر بودم یا ریاضی چه کاربردی در زندگی ما دارد و… در جامعه به وفور شنیده می‌شود و قطعا بر روی فرزندان ما نیز تاثیر می‌گذارد.

• یاددهی ناصحیح مفاهیم ریاضی

موضوع دومی که باید به آن توجه شود عدم آموزش صحیح ریاضیات در دوره های پیش دبستانی و دبستان است. مثلا برای یادگیری درس ادبیات بچه‌ها از سنین کم با کتاب‌های داستانی که با رنگ آمیزی و نقاشی‌های زیبا تزیین شده‌اند، روبه‌رو می‌شوند و قطعا محرک خوبی برای علاقه‌مند کردن آن ها خواهد بود زیرا بچه‌ها از سنین کم مشتاق یادگیری خواندن می‌شوند تا بتوانند متن کتاب‌های داستان خود را بخوانند. اما در یادگیری ریاضی بیشتر از مفاهیم انتزاعی که فهم آن برای کودک غیر ممکن است استفاده می‌شود. در سال‌های اخیر کارهایی در مورد یاددهی ریاضیات به کمک لوازم کمک آموزشی مورد علاقه کودکان انجام شده است. استفاده از شعر، نقاشی، خمیربازی و… برای یاددهی ریاضیات، می‌تواند یادگیری مفاهیم ریاضی را لذت بخش سازد.

• سخت‌گیری والدین

موضوع بعدی سخت‌گیری والدین درمورد نمره ریاضی فرزندان است، این که نمره ریاضی مهمترین نمره کارنامه هر دانش‌آموز محسوب می‌شود قطعا باعث نگرانی و ترس دانش‌آموزان از این درس می‌گردد.

• عدم آشنایی با کاربردها

موضوع چهارم عدم نمایش کاربرد ریاضیات در دوره‌ی دوازده ساله تحصیل دانش‌آموزان است. اگر از این کاربردها حرفی به میان آید قطعا جواب این سوال که چرا باید ریاضی بخوانیم داده می‌شود. دانش‌آموزان در سالهای تحصیل فقط با مفاهیم ریاضی آشنا می‌شوند و کمتر پیش می‌آید کاربرد آن مفاهیم را بیاموزند.

یکی از مهمترین مواردی که در اینجا باید به آن اشاره شود آن است که، مفاهیم ریاضی بر پایه نیازهای بشر به وجود آمده اند مثلا مفاهیمی مانند اعداد که برای شمارش مورد نیاز بوده‌اند، به همین طریق سایر مفاهیم نیز در پاسخ به نیاز علوم دیگر به وجود آمده‌اند. ریاضیات از ابتدا تا حال به دنبال کمک به حل سوالات موجود در علوم دیگر بوده و هست.

مفاهیمی مانند رشد جمعیت در جامعه شناسی، سرعت در فیزیک، محاسبات شیمی، اعداد دو دویی در کامپیوتر و… همگی گواه بر این واقعیت هستند که علوم دیگر بدون ریاضی توان پیشرفت ندارند.

این موضوع را با جمله زیر از دیوید هیلبرت به اتمام می‌رسانم:

با وجود اهمیتی که کاربرد ریاضیات دارد این کاربرد نباید ملاک ارزش آن باشد.

راه حل چیست؟

در دنیای امروز اکثر عادت‌های خوب جای خود را به عادات بد داده است. مثلا کتاب خواندن، جای خود را به گشت و گذار در شبکه های مجازی و خواندن مطالبی داده است که درستی آن هیچ کجا بررسی نشده و این حجم از اطلاعات در مغز نیز قابل پردازش نیست. حال اگر در این جهان بخواهیم یک عادت بد را با عادت خوب جایگزین کنیم قطعا راه سختی پیش روی ما خواهد بود.

اما باید تلاش کرد تا ذهن کودکانمان در نسل‌های بعد به واسطه تنفر نسل قبل از ریاضی مخدوش نشود. باید با تولید لوازم کمک آموزشی مناسب تلاش شود کودکان زیر ۷ سال را به ریاضیات علاقه‌مند سازیم. باید کاربرد ریاضیات در موارد مختلف را یادآوری کرد. در این راستا شبکه های اجتماعی و صدا و سیما نقش مهمی را می‌توانند ایفا کنند.

 

سخن آخر آن که این ریاضیات نیست که به ما نیاز دارد، بلکه بشر برای زندگی بهتر و بهتر اندیشیدن نیاز به ریاضیات دارد.

 

نویسنده: حمید میرچی

 

 

 

ریاضی برای همه