امروزه بسیاری از مجلات معتبر در رشته های فنی و مهندسی و علوم پایه, کتب و مقالات خود را به زبان لاتکس (latex) منتشر می کنند. شکی نیست علت اصلی این امر زیبایی فوق العاده و کنترل فوق حرفه ای متن است.
دو نفر از توسعه دهندگان لاتکس، Donald Knuth و Leslie Lamport موفق به دریافت جایزه آلن تورینگ شده اند. جایزهٔ تورینگ معتبرترین جایزه در علم رایانه‌است که هر سال از سوی «انجمن ماشین‌های حسابگر» (ACM) اعطا می‌شود.
یک سیستم حروف چینی است که توسط دونالدکنوث در دانشگاه استنفورد، برای حروف چینی مستندات، به ویژه مستنداتی که دارای فرمول های ریاضی زیادی هستند، طراحی شده است. TEX نرم افزاری آزاد است و حق کپی آن متعلق به انجمن ریاضی آمریکا است.
LATEX چیست؟
LATEX بسته ای از ماکروها است، که به نویسنده امکان حروف چینی و چاپ مستندات را با بهترین کیفیت فراهم می کند. LATEX توسط لزلی لمپورت نوشته شده، و از TEX به عنوان موتورحروف چینی استفاده می کند. LATEX برای تولید نوشتار با کیفیت عالی علمی و ریاضی بسیار مناسب است. این سیستم همچنین برای تولید انواع نوشتار، از یک نامه ساده تا کتاب های کامل مناسب است.
از LATEX می توان در موارد گوناگون استفاده کرد:
- حروف چینی کتاب
- حروف چینی مقالات
- حروف چینی گزارش ها
- تهیه اسلاید
و موارد دیگری که نیاز به حروف چینی پیشرفته داشته باشیم، می توان استفاده کرد. در متن های ریاضی، مهندسی، فیزیک و متن هایی که در آن به تعداد زیاد فرمول های پیچیده وجود دارد، استفاده از LATEX توصیه می شود. از این رو LATEX بیشتر در میان دانشگاهیان و خصوصا رشته های علوم پایه و مهندسی محبوبیت بیشتری دارد.
اکنون این سوال پیش می آید، که با وجود نرم افزارهای Microsoft Office و Open Office و liber Office چرا LATEX توصیه می شود؟
- کپی رایت نرم افزار LATEX رایگان است و حق انتشار آن انحصاری نیست.
- اسناد تولید شده با LATEX ثبات دارند.
- کیفیت بسیار بالا در حروف چینی متون دارای فرمول های ریاضی
- برای حروف چینی کتاب یا مقاله تنها نیاز به تعداد کمی از دستورات برای تعریف ساختار متن است و نیازی به دانستن چگونگی طراحی کتاب یا مقاله نیست.
- فایل هایی که در لاتک تولید می شوند، مستقل از سیستم عامل است. یعنی به سیستم عامل خاصی وابستگی ندارد و در ویندوز، لینوکس و حتی در سیستم عامل های کمپانی اپل نیز خروجی درستی می دهد. در صورتیکه فایل های Microsoft Office روی سیستم عامل های لینوکس و اپل به خوبی اجرا نمی شوند.
- در LATEX متعلقات نوشتارهای علمی به صورت خودکار تولید می شوند:
- مراجع
- نمایه
- ارجاع ها
- فهرست مطالب، فهرست اشکال، فهرست جداول و …
نصب و راه اندازی نرم افزار LATEX
برای شروع کار نیاز به نرم افزاری دارید که بتوان به کمک آن فایل های نوشته شده توسط LATEX را کامپایل کرده و خروجی به فرمت pdf را تولید کرد.
ابتدا باید یکی از دو نرم افزار زیر را روی کامپیوتر خود نصب کنید:
- Texlive 2015
- MikTEx
پیشنهاد می شود، که برای داشتن سازگاری بیشتر با بسته XePersian که برای تایپ متن های فارسی به ان نیاز داریم، Texlive را نصب کنید. همچنین نیاز به نصب یک ویرایشگر مناسب دارید، ویرایشگرهای زیادی وجود دارد که از میان آنها سه ویرایشگر زیر توصیه می شود:
- TeXmaker
- TeXworks
- TeXStudio
اگر Texlive را نصب کنید، ویرایشگر TeXworks را به صورت پیش فرض خواهید داشت، اما پیشنهاد ما دانلود ویرایشگر TeXStudio از فایل سرور می باشد.
نسخه Texlive مورد نظر خود را تهیه کنید. اگر فایل iso است، آن را با استفاده از یک نرم افزار درایو مجازی مانند Gizmo یا Winmount و یا هر نرم افزار دیگری که در اختیار دایرد mount کنید. به پوشه texlive رفته و فایل install-tl-windows.bat را اجرا کنید، در پاسخ به تمامی درخواست ها ok بزنید و صبر کنید تا نصب به طور کامل انجام شود. حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه برای نصب کامل زمان نیاز است پس شکیبا باشید.
برای سرعت بیشتر نصب توصیه می شود، که فایل iso را در درایو C کپی کنید و آنتی ویروس خود را به طور موقت غیرفعال کنید.
نرم افزار TeXStudio را دانلود و نصب کنید. صفحه کلید فارسی موجود خود را حذف کرده و از پوشه iranain standard persian keyboard فایل setup را اجرا کنید. تمامی فونت های مورد نظر خود را در پوشه فونت ویندوز کپی کنید. اکنون همه چیز آماده کار و تولید محتوا با لاتک است.
برای راهنمایی و نصب لاتک اینجا کلیک کنید.
